Opis

 

Atlas burak – chwasty, choroby, szkodniki i niedobory

Uprawa buraka, zarówno cukrowego, pastewnego, jak i ćwikłowego, wymaga dużej wiedzy i staranności. Aby uzyskać wysoki plon oraz doskonałą jakość korzeni, konieczne jest systematyczne monitorowanie plantacji i szybka reakcja na wszelkie zagrożenia. Największymi wyzwaniami w uprawie są chwasty, choroby, szkodniki i niedobory składników pokarmowych. Poniżej przedstawiamy praktyczny przewodnik – atlas najważniejszych problemów, z jakimi mierzą się rolnicy i ogrodnicy.

---

Chwasty w uprawie buraka

Burak jest rośliną o stosunkowo wolnym tempie wzrostu początkowego, przez co szczególnie narażony jest na konkurencję ze strony chwastów. Już w pierwszych tygodniach po siewie zachwaszczenie może ograniczyć wschody i doprowadzić do dużych strat w plonie.

Najczęściej występujące chwasty:

• Komosa biała (Chenopodium album) – bardzo ekspansywna, potrafi całkowicie zagłuszyć młode rośliny.

• Przytulia czepna (Galium aparine) – oplata siewki, utrudniając dostęp światła i składników odżywczych.

• Szczaw tępolistny, rdesty i chwasty rumianowate – tworzą zwarte łany, przez co silnie konkurują o wodę.

• Tasznik pospolity i fiołki polne – wschodzą masowo, trudne do zwalczenia.

Skutki zachwaszczenia:

• obniżenie plonów nawet o 50%,

• gorsze warunki świetlne dla buraka,

• większe ryzyko chorób grzybowych (chwasty utrzymują wilgoć w łanie),

• utrudniony zbiór i gorsza jakość korzeni.

Dlatego odchwaszczanie mechaniczne i chemiczne powinno być priorytetem już od fazy liścieni.

---

Choroby buraka

Burak narażony jest na wiele chorób grzybowych, bakteryjnych i wirusowych. Poniżej opisujemy najważniejsze z nich.

Choroby grzybowe:

• Chwościk buraka (Cercospora beticola) – najgroźniejsza choroba liści, objawia się drobnymi, brunatnymi plamkami, które z czasem łączą się, prowadząc do przedwczesnego zamierania liści.

• Mączniak prawdziwy (Erysiphe betae) – białawy nalot na liściach, który ogranicza fotosyntezę.

• Zgorzel siewek – powodowana przez Pythium, Rhizoctonia czy Fusarium, prowadzi do zamierania młodych roślin.

• Fomoza i alternarioza – brązowe, suche plamy na liściach, osłabienie całej rośliny.

Choroby wirusowe i bakteryjne:

• Żółtaczka wirusowa buraka (BYV, BMYV) – przenoszona głównie przez mszyce, prowadzi do żółknięcia i deformacji liści.

• Bakterioza naczyniowa – objawia się więdnięciem i brunatnieniem wiązek przewodzących.

Skutki chorób:

• obniżenie zawartości cukru,

• zmniejszenie plonu nawet o kilkadziesiąt procent,

• gorsza trwałość przechowalnicza.

Profilaktyka obejmuje odpowiedni płodozmian, stosowanie zapraw nasiennych, ochronę chemiczną i dobór odpornych odmian.

---

Szkodniki buraka

Buraki są atrakcyjną rośliną dla wielu owadów. Szkodniki mogą atakować od momentu siewu aż po okres wegetacji.

Najgroźniejsze szkodniki:

• Mszyce (Myzus persicae, Aphis fabae) – wysysają soki, powodują zwijanie się liści i przenoszą wirusy.

• Pchełki ziemne – wygryzają dziurki w liścieniach i młodych liściach, co prowadzi do osłabienia roślin.

• Śmietka ćwiklanka (Pegomya betae) – larwy drążą chodniki w liściach, powodując ich zasychanie.

• Nicienie burakowe (Heterodera schachtii) – niszczą system korzeniowy, obniżając plon i zawartość cukru.

• Pryszczarek burakowy i tantniś krzyżowiaczek – powodują uszkodzenia tkanek liści.

Objawy żerowania:

• żółknięcie liści,

• zwijanie i deformacja blaszki,

• wolniejszy wzrost korzeni,

• plamy i dziury na liściach.

Ochrona polega na monitoringu populacji, stosowaniu pułapek, zapraw nasiennych oraz środków owadobójczych.

---

Niedobory składników pokarmowych

Burak wymaga bogatej i dobrze zbilansowanej gleby. Każdy niedobór szybko odbija się na kondycji roślin.

Najczęstsze niedobory:

• Azot (N) – liście jasnozielone, zahamowany wzrost.

• Fosfor (P) – liście nabierają fioletowego zabarwienia, korzeń słabo się rozwija.

• Potas (K) – brzeżne nekrozy liści, mniejsza odporność na choroby.

• Bor (B) – szczególnie ważny, jego niedobór powoduje gnicie serca buraka i suche zgnilizny.

• Magnez (Mg) – chloroza między nerwami liści.

• Mangan (Mn), Cynk (Zn) – zahamowany wzrost, przebarwienia.

Zapobieganie niedoborom:

• regularne badanie gleby,

• nawożenie mineralne i dolistne,

• stosowanie wapnowania w celu poprawy pH gleby,

• przestrzeganie prawidłowego płodozmianu.

---

Jak korzystać z atlasu buraka?

Atlas buraka to praktyczne narzędzie dla rolników i ogrodników. Pozwala szybko zidentyfikować problem, porównać objawy i wdrożyć odpowiednie działania. Dzięki niemu można:

• ograniczyć straty w plonie,

• zwiększyć efektywność nawożenia i ochrony roślin,

• lepiej planować zabiegi agrotechniczne,

• podnieść opłacalność uprawy.

---

Podsumowanie

Uprawa buraka wymaga nie tylko znajomości technologii siewu czy nawożenia, ale również umiejętności rozpoznawania zagrożeń. Atlas buraka – chwasty, choroby, szkodniki i niedobory to kompendium wiedzy, które ułatwia ochronę plantacji i zwiększa szanse na wysoki plon. Dzięki szybkiemu rozpoznaniu objawów i odpowiedniej reakcji rolnik może skutecznie chronić swoje uprawy i minimalizować ryzyko strat.